تبدیل شرکت ثبت شده به چه مفهومی است ؟ تبدیل شرکت ثبت شده به معنای دگرگون کردن و تغییر حوزه فعالیت شرکت می‎باشد. در اصطلاح حقوقی تبدیل شرکت به این معناست که شرکت بدون محو شخصیت حقوقی قبلی و ایجاد شخصیت حقوقی جدید برای آن، شکل و قالبی نو به خود بگیرد.

تبدیل شرکت به معنای دگرگون کردن و تغییر حوزه فعالیت شرکت می‎باشد. به عبارت دیگر ممکن است اگرشرکت تجارتی بوده و مدیران تصمیم به تغییر موضوع فعالیت آن بگیرند. این امر پس از ثبت شرکت صورت می‎گیرد. ممکن است تبدیل شرکت بشکل تغییر از حالت تجارتی به غیرتجاری و یا تبدیل شرکت با مسئولیت محدود به شرکت خاص و … باشد. در اصطلاح حقوقی تبدیل شرکت به این معناست که شرکت بدون محو شخصیت حقوقی قبلی و ایجاد شخصیت حقوقی جدید برای آن، شکل و قالبی نو به خود بگیرد.

 
علت و مزایای تبدیل شرکت

اگر چه شرکا در زمان تاسیس و ثبت شرکت تمامی ملاحظات را در رابطه با انواع شرکتهای تجارتی در نظر می‎گیرند و سپس آنها را متناسب با نیاز خود انتخاب می‎کنند، اما ممکن است پس از مدتی احساس کنند که شرکت ثبت شده با نیازهای آنان مطابقت نداشته باشد و به همین دلیل تصمیم به تغییر و تبدیل آن می‎گیرند. این امر بدون لطمه به استمرار حیات شخصیت حقوقی شرکت ثبت شده انجام می‎شود و تنها نوع آن تغییر می‎یابد. تبدیل نوع شرکت، شخصیت حقوقی شرکت را حذف نمی کند و شرکتی که تبدیل شده است، بدون آن‌که وقفه‌ای صورت بگیرد، کارهای شرکت سابق را ادامه می‌دهد. مزیت تبدیل شرکت، به معنای انحلال و تشکیل شرکت دیگری است که از تشریفات ثبت و پرداخت حق‌الثبت شرکت جدید جلوگیری می‎کند.

 
الزامات تبدیل شرکت

        برای تبدیل شرکت، اخذ مجوز الزامی است. در قانون تجارت و لایحه قانونی، هیچ قاعده‌‎ی کلی که دلالت بر جواز تبدیل همه انواع شرکت‌ها به یکدیگر داشته باشد، وجود ندارد؛ اما احکام خاصی در این زمینه وضع شده که از آن جمله می‎توان به ماده ۲۷۸ لایحه قانونی تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام و ماده ۱۳۵ قانون تجارت تبدیل شرکت تضامنی به سهامی اشاره نمود. حقوقدانان بر این نظرند که اگر تمام شرکا موافقت کنند، تبدیل هر شرکتی به شرکت دیگر مجاز است و از آنجا که تصمیم آن‌ها مخالف قانون نیست، نتایج خود را به دنبال دارد.

        برای تبدیل شرکت، تصمیم‌گیری به تنهایی انجام نمی شود بلکه باید با ملاحظه شرایط ایجاد هر یک از انواع شرکت‌ها، شرایط شرکت موجود با شرایط شرکت مورد نظر، مطابقت داده شود. برای تبدیل شرکت ممکن است به شرایطی از جمله افزودن تعداد شرکا، افزایش سرمایه و همچنین اصلاحاتی در اساسنامه شرکت و … نیاز باشد.

        برای تبدیل شرکت، کسب رضایت تمامی شرکا الزامی است. چرا که ممکن است تبدیل شرکت با خسارت همراه شود و در این صورت تمامی شرکا باید نسبت به خسارات متعهد شوند. در صورتی که شرکت بدون رضایت انجام شود، موجب تشدید تعهدات شرکا می‎شود که این امر بدون رضایت آنان مجاز نیست.

        تبدیل شرکت نمی‌تواند به حقوق اشخاص ثالث که قبل از تبدیل ایجاد شده است، خساراتی وارد کند. به عنوان مثال، بستانکاران یک شرکت تضامنی که به شرکت با مسئولیت محدود تبدیل شده است، می‌توانند تبدیل شرکت را نادیده گرفته و همچنان برای طلب خود باز هم به شرکت مراجعه نمایند.

 
تبدیل اجباری شرکت

اگر چه گفته می‎شود تبدیل شرکت امری اختیاری است که شرکا با تصمیم و رای خود آن‎را انجام می‎دهند اما در یک مورد قانونگذار حکم به تبدیل اجباری شرکت داده است. براساس ماده ۵ لایحه قانونی، اگر سرمایه شرکت سهامی، به هر علت از حداقل مذکور در این ماده کمتر شود، شرکا باید ظرف مدت ۱ سال نسبت به افزایش سرمایه تا میزان حداقل مقرر، اقدام کنند و یا شرکت به نوع دیگری از انواع شرکت‌های مذکور در قانون تجارت تبدیل شود. در صورت تخطی از این قانون، هر ذینفع می‌تواند انحلال شرکت سهامی را از دادگاه درخواست کند.

 
انواع تبدیل شرکت

۱- تبدیل شرکت سهامی عام به سهامی خاص

برای تبدیل شرکت سهامی عام به سهامی خاص قانونگذار حکم مشخصی را تعیین نکرده است و در این رابطه نیز میان حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد. در حالی که عده ای از حقوقدانان بر این نظرند که اگر شرکت سهامی عام بخواهد به شرکت سهامی خاص تبدیل شود، باید منحل شده و سهامداران آن، برای تشکیل شرکت سهامی خاص اقدام کنند. اما برخی دیگر معتقدند که شرکت سهامی عام، خارج از شرایط اضطراری ماده ۵ لایحه قانونی، قابل تبدیل به هیچ شرکتی نیست چرا که مقررات این شرکت توسط قواعد آمره و ضمانت اجرای مدنی و کیفری قانونگذار حمایت می‌شود.

 
۲- تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام

براساس ماده ۲۷۸ لایحه قانونی، قانونگذار ۴ شرط را برای تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام مقرر کرده است که عبارتند از: افزایش سرمایه، اصلاح و تنظیم اساسنامه، تصویب تبدیل شرکت در مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت سهامی خاص، گذشتن ۲ سال از تاریخ تاسیس و تصویب دو ترازنامه شرکت سهامی خاص.

 
۳- تبدیل شرکت سهامی به یکی از شرکت‌های موضوع قانون تجارت

درباره تبدیل شرکت سهامی به یکی از شرکت‌های موضوع قانون تجارت، قانونگذار حکمی صادر نکرده اما چنین تبدیلی تنها در صورتی ممکن است که شرایط درباره تشکیل این نوع شرکت‌ها رعایت شود.

 
۴- تبدیل شرکت تضامنی یا نسبی به شرکت سهامی عام یا خاص

براساس حکم قانونگذار (مواد ۱۳۵ و ۱۸۹ قانون تجارت)، هر شرکت تضامنی یا نسبی می‌تواند با تصویب تمام شرکا به شرکت سهامی عام مبدل گردد. در این صورت باید تمامی مقررات در رابطه با شرکت سهامی رعایت شود که امری اختیاری است. تبدیل شرکت نمی‌تواند موجب خسارت به طلبکاران شود و تعهدات شرکت و شرکا در دوره عملیات شرکت تضامنی و نسبی پا برجاست.

 
نتایج تبدیل شرکت

پس از تصویب تبدیل شرکت و درج آگهی‌های لازم، شرکت تبدیل ‌شده محسوب می‎شود و وضعیت جدید آن در مقابل اشخاص ثالث قابل استناد خواهد بود. قبل از تبدیل شرکت کسانی که با شرکت معامله کرده‌اند، مطابق شرایط قبل از تبدیل، طلبکار شرکت خواهند بود. اگر چه شخصیت حقوقی قبلی شرکت از بین نمی رود، اما مرجع اداره کننده و کنترل کننده شرکت باید با وضعیت جدید آن مطابقت داشته باشد. به عنوان مثال، در ماده ۱۰۷ لایحه قانونی تصریح شده است که اگر شرکت سهامی خاص توسط ۳ نفر اداره می‌شد، پس از تبدیل به شرکت سهامی عام، تعداد مدیران باید به ۵ نفر افزایش یابد.